بازیافت لاستیک
سابقه صنعت بازیافت لاستیک در کشورهای پیشرفته به دوران جنگ جهانی اول باز می‌گردد. در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و آمریکا با برنامه‌ریزی‌های انجام شده علاوه بر توسعه صنعت روکش، روز به روز از میزان تایرهای که به صورت زباله دفن می‌شود کاسته شده و استفاده از منجید و بازیابی انرژی افزوده می‌شود.
ادامه متن در ادامه مطلب
لاستيک‌هاي فرسوده زباله‌هاي مخصوصي هستند که از لحاظ شيميايي، اندازه، حالت و شکل با بقيه زباله‌ها تفاوت دارند. لاستيک‌ها از مواد پليمري تشکيل شده‌اند که به راحتي در طبيعت تجزيه نمي‌شوند. در بسياري از موارد لاستيک‌هاي غير فرسوده روي هم انباشته شده و به شکل کوهي از زباله مناظر زشتي را به وجود آورده و خطرآتش سوزي را نيز به همراه دارد.
سوزاندن لاستيک‌ها دود سياه و مضري را ايجاد مي‌کند که باعث آلودگي محيط مي‌شود. براي دفن آن نيز مشکلات فراواني وجود دارد. باتوجه به اينکه در ايران هزينه‌اي از توليدکنندگان پسماندها دريافت نمي‌شود، تجهيزاتي هم در مراکز دفن براي کاهش حجم يا خرد کردن لاستيک‌ها وجود ندارد و در نتيجه به همان شکل اوليه دفن مي‌شوند که باعث مي‌شود حجم زيادي از مراکز دفن اشغال شود. امروزه نتيجه تحقيقات و بررسي‌ها نشان مي‌دهد که امر بازيافت لاستيک‌هاي فرسوده نه تنها آثار مخرب بر محيط زيست ندارد و مشکلات مديريتي اين بخش را حل مي‌کند بلکه منشاء توسعه صنعتي و سودآوري اقتصادي و فرآوري و توليد محصولات ديگري نيز مي‌باشد. از پودر لاستيک حاصل از بازيافت تايرهاي فرسوده در صنايعي مانند جاده‌سازي، ساختماني، خودروسازي، صنايع‌دريايي، ورزش، دامداري و کشاورزي و آبرساني مي‌توان استفاده کرد. از مزاياي ديگر بازيافت تايرهاي فرسوده کاهش ضایعات و کمک به چرخه مواد در طبيعت است.
محصولات حاصل از بازیافت تایر فرسوده:
- – سيم فولادي: ۱۰ درصد از هر کيلوگرم تاير
- – نخ پلي آميد: ۳ درصد از هر کيلوگرم تاير
- – گرانول: ۸۵ درصد از هر کيلوگرم تاير
کاربرد تایرهای فرسوده:
الف) تولید انرژی از تایرهای فرسوده (TDG):
از تایرهای فرسوده به صورت کامل یا برش خورده می‌توان به عنوان منبع سوخت استفاده کرد. در کارخانه‌های سیمان، کاغذ سازی، آهک و نیروگاه‌های برق تایر به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ب) موارد مصرف و کاربرد پودر تایر های فرسوده و لاستیک
۱- صنایع جاده سازی (پوشش سطح جاده ها به جای آسفالت)
پودر لاستیک به دليل خاصيت اكوستيكي داراي عمر بيشتر و هزينه كمتري است و صداي كمي را ايجاد مي‌كند و كمتر ترك خورده و در گرما نیز ذوب نمي‌شود. ترمز خودروها بر روي آن عملكرد بهتري دارد. آب‌بندي شكاف سطح جاده‌ها، توليد لايه‌هاي ضد آب و لايه‌هاي جاذب صدا، توليد علائم ترافيكي و ضربه‌گيرها با هزينه كمتر و عمر بيشتر از دیگر مزایای استفاده از پودر لاستیک است و به دليل خاصيت ارتجاعي در هنگام تصادفات آسيب‌هاي كمتري به وسايل نقليه وارد مي‌كند.
۲- صنایع ساختمانی
به عنوان فونداسيون و پايه‌ها، استفاده از تايرهاي خرد شده در كارهاي عمراني از اهميت فراواني برخوردار است به ويژه در مواردي كه كاهش وزن سازه‌ها ضرورت دارد. افزودن لاستيك بازيافتي به بتن، باعث بالا بردن مقاومت آن در برابر آتش و جلوگيري از خرد شدن آن مي‌شود. در كفپوش‌هاي صنعتي و پوشش گذرگاه‌ها، عمر مفيد ۲۰ سال است و به دليل خواص بيومكانيكي و حالت نيمه ارتجاعي خستگي كمتري ايجاد مي‌كنند. پوشش بام ساختمان‌ها و عايق ساختماني، توليد چسب درزگير، كانال‌هاي هوا، زير فرش‌ها، پوشش سطح زمين بازي بچه‌ها از دیگر کاربردهای این محصول در این بخش است.
۳- صنایع تولید لاستیک و پلاستیک:
فوم‌هاي قابل انعطاف، پوشش استخرها، تسمه نوار نقاله
۴- صنایع خودروسازی:
توليد تاير، روكش‌كاري تاير، كفپوش و گلگير خودروها، نوار دور درب و شيشه خودروها، انواع واشر، سيستم‌هاي ترمز اصطكاكي، سپرهاي ضربه‌گير خودرو.
۵- صنایع دریایی:
ضربه‌گيرهاي اسكله و لنگرگاه‌ها، شناور دريايي، كفپوش‌هاي غير لغزنده.
۶- در بخش ورزش:
پوشش زمين‌هاي ورزشي دوميداني، گلف و تنيس، ميادين اسب دواني.
۷- دامداری، کشاورزی و آبرسانی:
سيستم‌هاي آبرساني كشاورزي و شلنگ‌هاي لاستيكي، گلدان‌هاي لاستيكي، ظروف تغذيه دام، انواع فنس‌هاي محوطه سيلوهاي حبوبات و استفاده از كفپوش‌هاي لاستيكي با مجراي تعبيه هوا كه آب در آن نفوذ كند.
علاوه بر مواد بالا، لاستيك‌ها يكي از بهترين منابع سوخت و انرژي هستند. تايرها داراي درصد بسيار بالايي از كربن هستند كه به آنها قابليت سوخت سريع و درجه حرارت بسيار بالايي مي‌دهد. مهمترين استفاده تايرها بعنوان سوخت در كوره‌هاي سيمان است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد انرژي موجود در ۲۴۲ ميليون حلقه تاير فرسوده برابر با انرژي ۱۲ ميليون بشكه نفت است.
محصولات بازیافتی تایر بسته به بازیافت مکانیکی یا شیمیایی متفاوت هستند ولی به صورت کلی به محصولات زیر می‌توان اشاره کرد:
- گرانول لاستیک
- پودر لاستیک
- فلز بازیافتی
- لاستیک احیاء شده یا reclaimed rubber
- آسفالت و قیر پلیمری
- سوخت گازوئیلی
- باتری خودرو
پیرولیز تایر:
پیرولیز تایر به فرایندی گفته می‌شود که لاستیکهای خرد شدهٔ تایر طی فرایندی گرماگیر در خلاء تسعيد و سپس بخار هیدرو کربنی حاصله در کندانسورها تقطیر شده و به روغن پيروليز که عمدهٔ آن سوخت گازوئیلی می‌باشد تبدیل می‌شوند.
پلان طراحی کارخانه بازیافت شیمیایی به روش پیرولیز
گروه مهندسی انرژی فلات با توجه به لزوم حذف لاستیک های فرسوده از محیط زیست به عنوان مواد غیر قابل تجزیه و بازیافت لاستیکهای فرسوده به عنوان یک صنعت سودآور، اقدام به طراحی و تولید ماشین آلات مختلف
بازیافت مکانیکی لاستیک شامل:
- جداکننده سیم های استیل از لاستیک
- دستگاه برش الیاف
- دستگاه خردایش لاستیک
- سرند لاستیک
- جداساز مغناطیسی آهن
- دستگاه پودر کننده لاستیک
متشکرم